Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2024-cü il 18 sentyabr tarixli Sərəncamı ilə hər il 20 sentyabr “Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə şəhərləri günü” kimi qeyd olunur. Bu qərar yalnız simvolik bir tarix deyil, həm də Azərbaycanın dövlət suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda onilliklərlə davam edən mübarizənin rəmzidir.
Bu günün təsis olunması, bir tərəfdən Ermənistanın və qondarma Dağlıq Qarabağ rejiminin silahlı birləşmələrinin tam tərk-silah edilərək ölkə ərazisindən çıxarılması ilə bağlıdırsa, digər tərəfdən 30 ilə yaxın davam edən işğalın sona çatmasının dövlətçilik tariximizdə yaratdığı yeni mərhələnin başlanğıc nöqtəsidir.
2023-cü il 15 oktyabr tarixində Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyev Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə şəhərlərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaltdı. Bu, faktiki olaraq Azərbaycanın konstitusion quruluşunun Qarabağ bölgəsində tam bərpa olunmasının hüquqi-siyasi təsdiqi idi. Prezidentin həmin gün dediyi kimi: “İyirmi il bundan əvvəl Prezident kimi öz vəzifə borcumu yerinə yetirməyə başlayanda qarşıma bir nömrəli vəzifə qoymuşdum ki, Azərbaycan Bayrağı o vaxt işğal altında olan bütün ərazilərdə, bütün torpaqlarda, bütün şəhər və kəndlərdə qaldırılsın. ”
Bu bəyanat təkcə siyasi mesaj deyil, həm də dövlət rəhbərliyinin 20 illik strateji kursunun yekunu idi.
İşğaldan sonrakı mərhələdə dövlətin siyasəti yalnız hərbi nəzarətin bərpası ilə məhdudlaşmadı. 2023-cü il noyabrın 8-də Xankəndidə Vətən müharibəsində qazanılmış Qələbənin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirildi. Bu parad Azərbaycanın bölgəyə tam suveren hakimiyyətini beynəlxalq ictimaiyyətə nümayiş etdirdi.
Daha sonra regionun sosial-iqtisadi inteqrasiyası sürətləndirildi:
2023-cü ilin noyabrında Prezidentin sərəncamı ilə Qarabağ Universiteti təsis edildi. Bu qərar azad edilmiş ərazilərin gələcək elmi və iqtisadi inkişafını təmin etməyə yönəlib.
2023-cü ilin dekabrında Ağdərə rayonu inzibati vahid kimi bərpa edildi və bölgənin idarəetmə sistemi tam formalaşdırıldı.
Xankəndidə 30 ildən sonra ilk dəfə 2023-cü ilin dekabrında rəsmi futbol oyunu keçirildi. Prezident İlham Əliyev şəxsən bu oyuna qatılaraq bölgənin mülki həyata dönüşünün rəmzi mesajını verdi.
2023-cü ildən etibarən Prezident İlham Əliyevin Xankəndi və Xocavəndə çoxsaylı səfərləri baş tutub. Bu səfərlər hər dəfə konkret layihələrin başlanğıcı və ya açılışı ilə müşayiət olunub:
- Xankəndidə yeni mehmanxanalar, biznes mərkəzləri, konqres mərkəzi, dəmir yolu və avtovağzal kompleksi, Zəfər parkı, uşaq bağçaları, məktəblər və Qarabağ Universitetinin müxtəlif infrastruktur obyektləri açılıb.
- Xocavənddə Hadrut qəsəbəsində Dövlət Bayrağının ucaldılması, yolların, yarımstansiyaların, hərbi hissələrin, məktəb və məscidlərin təməli qoyulub və bir çoxu istifadəyə verilib.
Bu ardıcıl səfərlər göstərir ki, Azərbaycan dövləti təkcə siyasi suverenliyi bərpa etməklə kifayətlənmir, həm də bölgəni sürətlə sosial-iqtisadi inkişaf yoluna çıxarır.
20 sentyabrın “Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə Günü” kimi qeyd olunması, əslində, azad edilmiş torpaqların Azərbaycanın dövlət və milli kimliyinə tam reinteqrasiyasının rəmzi tarixidir. Bu gün təkcə bir qələbənin deyil, həm də yeni inkişaf mərhələsinin başlanğıcıdır.
Azərbaycan bu ərazilərdə həyata keçirdiyi sürətli bərpa-quruculuq işləri, sosial infrastruktur layihələri, eləcə də Qarabağ Universitetinin yaradılması ilə göstərir ki, bölgənin gələcəyi sülh, inkişaf və rifahla bağlı olacaq.
Beləliklə, 20 sentyabr günü Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tam bərpası yolunda 30 illik mübarizənin kulminasiyası və yeni inkişaf mərhələsinin başlanğıcı kimi tarixə düşüb. Bu günün qeyd olunması həm tarixi yaddaşın möhkəmlənməsinə, həm də gələcək nəsillərə suverenliyin qorunmasının nə qədər ağır, amma şərəfli bir yol olduğunu xatırlatmağa xidmət edir.
Vüsalə Qurbanova, Sumqayıt şəhər Heydər Əliyev Mərkəzinin direktoru
Müzakirə qapadılmışdır.