Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Almaniya Federativ Respublikasının Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayerin 2 aprel tarixində Azərbaycana səfəri zamanı verdiyi bəyanat iki ölkə arasındakı əlaqələrin inkişafında yeni mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilə bilər. Səfər çərçivəsində keçirilən görüşlərdə siyasi, iqtisadi və enerji sahələrində əməkdaşlıq məsələləri geniş müzakirə olunmuşdur. Bu görüşlər hər iki ölkənin qarşılıqlı maraqlarını təmin edən yeni təşəbbüslərin və layihələrin reallaşdırılması üçün mühüm zəmin yaratmışdır.

Azərbaycan və Almaniya arasındakı diplomatik əlaqələrin əsası 1992-ci ilin fevral ayında qoyulmuşdur. O vaxtdan bəri iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdə geniş əməkdaşlıq formalaşmışdır. Azərbaycan və Almaniya arasında qarşılıqlı səfərlər bu münasibətlərin daha da dərinləşməsinə və strateji xarakter daşımasına səbəb olmuşdur.

Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya 17 səfəri və Almaniya Prezidenti və kanslerlərinin Azərbaycana səfərləri bu əlaqələrin hər iki tərəf üçün əhəmiyyətini sübut edir. Səfərlər çərçivəsində imzalanan sənədlər, keçirilən görüşlər və iqtisadi razılaşmalar Azərbaycan-Almaniya münasibətlərinin uzunmüddətli inkişafı üçün güclü əsas yaradır.

Son illərdə Azərbaycan-Almaniya ticarət dövriyyəsində əhəmiyyətli artım müşahidə olunur. 2024-cü ilin ilk iki ayında ticarət dövriyyəsinin üç dəfə artması bu sahədə böyük potensialın olduğunu göstərir. Bunun əsas səbəbi Azərbaycandan Almaniyaya ixrac edilən xam neftin həcminin artmasıdır. Hər iki tərəf iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsində maraqlıdır və xüsusilə qeyri-neft sektorunda ticarət əlaqələrinin inkişaf etdirilməsinə önəm verilir.

Almaniya şirkətləri Azərbaycanın bərpaolunan enerji sektorunda mühüm rol oynaya bilər. Azərbaycan 2030-cu ilə qədər bərpaolunan enerji istehsal gücünü 6 giqavata çatdırmağı hədəfləyir və bu enerjinin bir hissəsinin Avropaya ixracı nəzərdə tutulur. Almaniya şirkətləri bu sahədə texnoloji bilik və təcrübələri ilə Azərbaycanın enerji siyasətinə əhəmiyyətli töhfə verə bilərlər. Bu əməkdaşlıq hər iki tərəf üçün iqtisadi cəhətdən faydalı olacaq və Azərbaycanın “yaşıl enerji” layihələrinin reallaşdırılmasına kömək edəcəkdir.

Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi COP29 beynəlxalq iqlim konfransı Almaniya ilə əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar açmışdır. 197 ölkənin təmsil olunduğu bu tədbirdə Azərbaycan iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində beynəlxalq təşəbbüslərə dəstək vermişdir. Almaniya bu tədbir çərçivəsində Azərbaycanla birlikdə yaşıl enerji layihələri və ekoloji dayanıqlılıq sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsinə maraq göstərmişdir.

İqlim dəyişikliyi və ekoloji problemlərin qlobal səviyyədə həlli üçün Azərbaycan və Almaniya arasında təcrübə mübadiləsi və birgə layihələrin icrası planlaşdırılır. Xüsusilə su ehtiyatlarının idarə olunması, alternativ enerji mənbələrinin inkişafı və karbon emissiyalarının azaldılması sahələrində iki ölkənin birgə səyləri əhəmiyyətli nəticələr verə bilər.

Azərbaycan 30 il ərzində erməni işğalından əziyyət çəkmiş, torpaqlarının 20%-i işğal altında olmuşdur. 2020-ci ildə Azərbaycanın qazandığı Zəfər sülh danışıqlarına yol açmış və regionda yeni siyasi reallıqlar formalaşdırmışdır. Prezident İlham Əliyevin bəyanatında da qeyd edildiyi kimi, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin əldə edilməsi istiqamətində ciddi addımlar atılmaqdadır. Sülh danışıqları regional sabitliyin təmin olunması baxımından vacibdir.

Beynəlxalq siyasətdəki dəyişikliklər Azərbaycan-Almaniya münasibətlərinə də təsir edə bilər. Rusiya-Qərb münasibətlərindəki gərginlik, ABŞ və Avropa İttifaqı arasında formalaşan yeni geosiyasi strategiyalar Azərbaycanın xarici siyasətində balanslı mövqe tutmasını tələb edir. Azərbaycan bu çətin geosiyasi şəraitdə tərəfdaşları ilə strateji əməkdaşlığını davam etdirərək, regionda sabitlik və inkişafı təmin etməyə çalışır.

Azərbaycan və Almaniya parlamentləri arasında sıx əməkdaşlıq mövcuddur. Milli Məclisdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan-Almaniya parlamentlərarası işçi qrupu və Bundestaqda Almaniya-Cənubi Qafqaz parlament qrupu bu əlaqələrin inkişafında mühüm rol oynayır. Parlamentlərarası dialoq həm siyasi, həm də iqtisadi əməkdaşlıq üçün hüquqi əsasların yaradılmasına və qarşılıqlı təcrübə mübadiləsinə imkan verir.

Hazırda iki ölkə arasında 77 müxtəlif sahəni əhatə edən müqavilə-hüquq bazası mövcuddur. Bu müqavilələr ticarət, investisiya, enerji, mədəniyyət, təhsil və digər sahələrdə əməkdaşlığın inkişafını təmin edir. Parlament səviyyəsində müzakirə olunan yeni qanun layihələri və təşəbbüslər Azərbaycan-Almaniya münasibətlərinin hüquqi bazasının daha da gücləndirilməsinə yönəlmişdir.

Azərbaycan və Almaniya arasında strateji əməkdaşlığın daha da gücləndirilməsi üçün bir sıra istiqamətlər prioritet sayılır. Hər iki ölkə qarşıdakı illərdə aşağıdakı sahələrdə əməkdaşlığı genişləndirmək niyyətindədir:

• Bərpaolunan enerji sahəsində əməkdaşlıq çərçivəsində Almaniya şirkətlərinin Azərbaycanda yaşıl enerji layihələrinə investisiya yatırması nəzərdə tutulur. Bu, Azərbaycanın enerji strategiyasının əsas istiqamətlərindən biridir.
• Ticarət və investisiya əlaqələrinin şaxələndirilməsi prioritet olaraq qalır. Xüsusilə qeyri-neft sektorunda Almaniya şirkətlərinin fəaliyyətinin genişləndirilməsi və yeni investisiya imkanlarının yaradılması nəzərdə tutulur.
• İqlim dəyişikliyi və ekoloji layihələr üzrə əməkdaşlıq COP29 çərçivəsində əldə edilən razılaşmaların həyata keçirilməsini əhatə edir. Bu, hər iki ölkə üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir.
• Təhsil və mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq daha da inkişaf etdiriləcək. Tələbə mübadilə proqramlarının genişləndirilməsi, elmi tədqiqat sahəsində ortaq layihələrin icrası və mədəni tədbirlərin təşkil olunması planlaşdırılır.

Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, Almaniya Prezidentinin Azərbaycana ilk rəsmi səfəri iki ölkə arasındakı münasibətləri yeni mərhələyə çıxaracaq və gələcək illərdə əməkdaşlıq daha da genişlənəcəkdir. Bu səfər, siyasi və iqtisadi sahələrdə tərəfdaşlığın daha da dərinləşməsi üçün yeni imkanlar açır. Xüsusilə enerji, ticarət və mədəni əlaqələrin inkişafı üçün hər iki ölkə konkret addımlar atmağa hazırdır. Bundan əlavə, COP29 çərçivəsində əldə edilən razılaşmalar və ortaq layihələr iqlim dəyişikliyi və ekoloji problemlərin həlli baxımından strateji əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan və Almaniya arasındakı əməkdaşlıq gələcək illərdə daha da möhkəmlənərək, hər iki tərəf üçün yeni perspektivlər açacaqdır.

Semur Məmmədov, “Sumqayıt Bulvar” MMC-nin direktoru

www.sumqayitxeber.com