2025-ci il iyulun 2-də Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana dövlət səfəri iki qardaş ölkə arasında münasibətlərin tarixində mühüm mərhələ kimi yadda qaldı. Prezident İlham Əliyevin səfər çərçivəsində verdiyi bəyanat təkcə diplomatik protokoldan ibarət deyil, eyni zamanda dərin siyasi, iqtisadi, humanitar və strateji tərəfdaşlıq vizyonunu özündə əks etdirir. Bu bəyanat vasitəsilə iki ölkə arasında qarşılıqlı etimada və strateji baxışa əsaslanan münasibətlərin miqyası və dərinliyi bir daha nümayiş etdirildi. Ən əsası isə bu münasibətlərin yalnız siyasi yox, həm də sosial-iqtisadi rifaha yönəldiyi, xalqların birgə gələcəyini qurmaq məqsədi daşıdığı aydın göründü.
Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlərin təməlində tarixi, mədəni və dil birliyi, eyni zamanda qarşılıqlı hörmət və anlayış dayanır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, ötən il Daşkənddə imzalanmış Müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilə bu əlaqələrin hüquqi və siyasi baxımdan ən yüksək ifadəsi hesab olunur. Bu sənəd sadəcə bir razılaşma deyil, həm də qarşılıqlı fəaliyyətin və strateji əlaqələrin dayanıqlı inkişafına yönəlik ortaq niyyətin təsdiqidir. Bu müttəfiqlik həm beynəlxalq arenada dəstək formatında, həm də konkret layihələr vasitəsilə hər iki ölkənin maraqlarına xidmət edir.
Səfər zamanı Prezident İlham Əliyev Özbəkistanın son illərdə idman, iqtisadiyyat və sosial sahələrdə əldə etdiyi uğurlara xüsusi diqqət ayırdı. Özbəkistan milli futbol komandasının dünya çempionatının final mərhələsinə yüksəlməsi bu uğurların yalnız biridir. Bu nailiyyət təkcə idman göstəricisi deyil, eyni zamanda ölkədə gənclərin inkişafına, sağlam və peşəkar cəmiyyət qurulmasına yönəlmiş dövlət siyasətinin real nəticəsidir. Azərbaycanın bu uğurlara qardaş sevinci ilə yanaşması isə münasibətlərin emosional dərinliyini də əks etdirir.
İkitərəfli münasibətlərin daha bir mühüm istiqaməti iqtisadi əməkdaşlıq və qarşılıqlı sərmayə qoyuluşudur. Artıq fəaliyyət göstərən Azərbaycan-Özbəkistan Birgə İnvestisiya Fondu real layihələrlə təmin olunub. Onlarla layihə artıq investisiya mərhələsindədir. Prezident İlham Əliyev vurğulayıb ki, bu, başlanğıcdır və gələcəkdə energetika, tikinti, kənd təsərrüfatı, mehmanxana biznesi və digər sahələr üzrə qarşılıqlı sərmayələrin həcmi daha da artacaq. Bu əməkdaşlıq təkcə iqtisadi qazanc deyil, həm də iki dövlətin bir-birinə olan etibarının və davamlı inkişaf niyyətinin göstəricisidir. Prezident Mirziyoyevin rəhbərliyi ilə Özbəkistanda yaradılmış əlverişli investisiya mühiti Azərbaycanın iş adamları üçün də cəlbedici platformaya çevrilib.
Səfər zamanı nəqliyyat-logistika sahəsində əməkdaşlıq da müzakirə olundu. Xəzər dənizi üzərindən Azərbaycana, oradan isə Qərbə uzanan nəqliyyat marşrutları Orta Dəhliz layihəsinin əsas elementləridir. Hər iki ölkə bu marşrutların effektiv və şaxələndirilmiş şəkildə fəaliyyət göstərməsi üçün nəqliyyat siyasətinin koordinasiyasına və infrastrukturun genişləndirilməsinə önəm verir. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın nəqliyyat infrastrukturunun gələcəkdə Mərkəzi Asiyadan gələcək böyük yükləri qəbul etməyə tam hazır olduğunu vurğuladı. Bu isə Azərbaycanın regionda əsas tranzit mərkəzlərindən biri kimi mövqeyini möhkəmləndirir.
Azərbaycan və Özbəkistan arasındakı münasibətlər yalnız siyasi və iqtisadi deyil, həm də humanitar və sosial sahələri əhatə edir. Prezident İlham Əliyev xüsusilə kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlıqdan, pambıqçılıq və ipəkçilik üzrə Özbəkistan təcrübəsinin Azərbaycanda tətbiqindən məmnunluğunu bildirdi. Eyni zamanda sosial rifah sahəsində qarşılıqlı təcrübə mübadiləsi davam edir. Bu sahədə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar və sosial cəhətdən həssas qruplarla iş üzrə imzalanan protokollar gələcəkdə inklüziv cəmiyyətlərin qurulmasına mühüm töhfə verəcək.
Erməni işğalından azad edilmiş ərazilərin bərpası Azərbaycan üçün strateji və mənəvi baxımdan mühüm məsələdir. Bu istiqamətdə Özbəkistanın göstərdiyi yardım və təşəbbüskarlıq xüsusi qiymətləndirilir. Füzuli şəhərində tikilmiş məktəb və Xankəndidə yaradılan tikiş fabriki təkcə iqtisadi və sosial obyektlər deyil, həm də qardaşlığın simvollarıdır. Prezident Mirziyoyevin bu layihələrə birbaşa dəstəyi, onun liderlik məsuliyyətinin və humanist baxışının parlaq nümunəsidir.
Prezidentlər, həmçinin Özbəkistan səfirliyinin yeni binasının və Bakıda “Özbəkistan” parkının açılmasını da qeyd etdilər. Bu layihələr iki ölkə arasında mədəni və diplomatik əlaqələrin inkişafına böyük töhfədir. Parkın Ağ Şəhərdə, şəhərin mərkəzində yerləşməsi onun həm rəmzi, həm də funksional əhəmiyyətini artırır. Bu məkanda vətəndaşların və turistlərin qardaş ölkəyə olan marağı daha da artacaq.
Səfər çərçivəsində imzalanan sənədlər arasında diqqət çəkən protokollardan biri də Sumqayıt şəhəri ilə Daşkənd vilayəti arasında qardaşlaşma münasibətlərinin qurulması barədə protokoldur. Bu sənəd Azərbaycanın sənaye paytaxtı Sumqayıt ilə Özbəkistanın iqtisadi və inzibati mərkəzlərindən biri olan Daşkənd arasında birbaşa əməkdaşlıq platforması yaradır. Hər iki şəhər sənaye, elm, təhsil və sosial sahələrdə inkişaf edən mərkəzlər olaraq bu əlaqə vasitəsilə təcrübə və layihə mübadiləsini genişləndirə bilər. Sumqayıtın yeni texnoloji zonaları və sosial layihələri Özbəkistan tərəfdaşları üçün maraq doğurduğu kimi, Daşkəndin uğurlu şəhər idarəçiliyi modelləri də Sumqayıtda tətbiq oluna bilər. Bu qardaşlaşma həm də regionlararası inteqrasiyanın parlaq nümunəsidir.
Prezident İlham Əliyevin səfər zamanı verdiyi bəyanat bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlər təkcə diplomatik deyil, eyni zamanda strateji və dərin humanitar dəyərlərə söykənir. Bu münasibətlər zamanın sınaqlarından çıxmış, qarşılıqlı etimada, ortaq tarixə və gələcək vizyona əsaslanır. İki ölkənin liderlərinin qarşılıqlı hörmətə və dostluğa əsaslanan yanaşmaları regional sabitlik və rifah üçün də örnək ola bilər. İmzalanmış sənədlər, həyata keçirilən layihələr və qarşıya qoyulan hədəflər göstərir ki, Azərbaycan və Özbəkistanın gələcəkdə birgə uğurlarının coğrafiyası daha da genişlənəcək, xalqların rifahı naminə bu münasibətlər daha da möhkəmlənəcək. Bu gün qurulan körpülər sabahın ortaq gələcəyinin dayaqlarıdır.
Mönsüm Alışov, pedaqoji elmlər doktoru, professor
Müzakirə qapadılmışdır.