Müasir Azərbaycanın inkişaf strategiyasında gənclər siyasəti mühüm əhəmiyyət kəsb edir və dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən birini təşkil edir. Bu siyasətin təməli Ümummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş və bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməkdədir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin “Bizim xalqımızın gələcəyi gənclərdir” kəlamı bu siyasətin mahiyyətini dəqiq ifadə edir. Gənclərin fiziki sağlamlığı, yüksək şüuru, dərin biliyi, yüksək əxlaqı və tərbiyəsi, elmi səviyyəsi dövlətin gələcək inkişafının təməl prinsipləri kimi müəyyən edilmişdir.
Ulu Öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdışından sonra gənclərə qayğı dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən birinə çevrildi. Bu diqqətin ən bariz nümunəsi kimi 1994-cü ildə Gənclər və İdman Nazirliyinin yaradılmasını göstərmək olar. Nazirliyin yaradılması müxtəlif dövlət orqanlarının gənclərlə iş sahəsindəki fəaliyyətini əlaqələndirməyə və gənclər siyasətinin sistemli şəkildə həyata keçirilməsinə imkan yaratdı. Bu addım gənclərin inkişafı üçün institusional bazanın formalaşmasında mühüm rol oynadı.
Ulu Öndərin gənclərə olan diqqət və qayğısı özünü müxtəlif istiqamətlərdə göstərirdi. 1996-cı ildə Azərbaycan Gənclərinin I Forumunun keçirilməsi və 1997-ci ildə 2 fevralın Azərbaycan Gəncləri Günü elan edilməsi bu sahədə atılan mühüm addımlardan idi. Bu təşəbbüslər MDB məkanında və Şərqi Avropa ölkələri arasında ilk dəfə məhz Azərbaycanda reallaşdırıldı. Ulu Öndərin təşəbbüsü ilə yaradılan “Qızıl kitab” və istedadlı gənclərə verilən xüsusi təqaüdlər gənc istedadların üzə çıxarılması və dəstəklənməsi mexanizmini formalaşdırdı.
Xüsusi diqqət yetirilən sahələrdən biri də gənclərin təhsili məsələsi idi. Ötən əsrin 70-80-ci illərində mövcud olmuş xarici ölkələrə tələbə göndərilməsi ənənəsi bərpa edildi və inkişaf etdirildi. 2003-cü ildə artıq dünyanın inkişaf etmiş 40-a yaxın ölkəsində 160-a qədər ixtisas üzrə 3000-dən artıq azərbaycanlı gənc təhsil alırdı. Təkcə Türkiyədə dövlət hesabına təhsil alan 700 azərbaycanlı tələbənin hər birinə təqaüd verilməsi üçün əhəmiyyətli maliyyə vəsaiti ayrılmışdı.
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında gənclər siyasəti keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoydu. 2007-ci ilin “Gənclər ili” elan edilməsi bu sahəyə verilən önəmin bariz göstəricisi oldu. Bu çərçivədə ölkənin şəhər və rayonlarında “Gənclər evi”nin yaradılması və digər mühüm infrastruktur layihələri həyata keçirildi. 2011-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Gənclər Fondunun yaradılması və 2013-cü ildə “Gənclər üçün Prezident Mükafatı”nın təsis edilməsi kimi mühüm addımlar atıldı.
Dövlət başçısının təşəbbüsü ilə bir sıra strateji əhəmiyyətli dövlət proqramları reallaşdırıldı. “Azərbaycan gəncliyi 2011-2015-ci illərdə” Dövlət Proqramı, “2015-2025-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin İnkişaf Strategiyası” və “Azərbaycan gəncliyi 2017-2021-ci illərdə” Dövlət Proqramı gənclərin hərtərəfli inkişafına xidmət etdi. Xüsusilə “Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2022-2028-ci illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində hər il 500 nəfərədək gəncin xaricdə təhsil alması təmin edilir.
Azərbaycan gənclərinin beynəlxalq arenada təmsil olunması xüsusi diqqət mərkəzində saxlanılır. 2012-ci ildə Bakıda keçirilən Eurovision Mahnı Müsabiqəsi zamanı 43 ölkədən gənclər Azərbaycanda bir araya gəldi. 2016-cı ildə Gəncə şəhərinin “Avropa gənclər paytaxtı” seçilməsi və 2015-ci ildə Birinci Avropa Oyunlarının təşkili ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunu daha da artırdı. Birinci Avropa Oyunlarında 50 ölkədən 6 mindən artıq idmançı iştirak etdi və bu tədbir dünya idman tarixində yeni bir səhifə açdı.
2020-ci il Vətən müharibəsi Azərbaycan gəncliyinin vətənpərvərliyinin və yüksək döyüş ruhunun ən parlaq təzahürü oldu. Müharibədə iştirak edən gənclərin əksəriyyəti müstəqillik dövründə yetişən, vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alan nəslin nümayəndələri idi. Gənclər həm döyüş meydanında, həm də informasiya cəbhəsində misilsiz qəhrəmanlıq nümunələri göstərdilər. Sosial şəbəkələrdə aktiv fəaliyyət göstərən gənclər informasiya müharibəsində də Azərbaycanın qalib gəlməsində mühüm rol oynadılar.
2024-cü il Azərbaycan gəncləri üçün xüsusilə məhsuldar bir il oldu. İl ərzində 43 düşərgədə 3,395 gəncin iştirakı təmin edildi, 182 yarış və müsabiqədə 23,844 gənc iştirak etdi. Lənkəran şəhəri “Gənclər Paytaxtı” çərçivəsində 15,000-dən çox gənci əhatə edən 41 tədbir keçirdi. COP29 konfransı çərçivəsində “Gənclər Evi” pavilyonunda 27 tədbir təşkil edildi və 7,000 nəfər pavilyonu ziyarət etdi. Regional Gənclər və İdman İdarələri 181,942 gəncin iştirakı ilə 2,708 tədbir keçirdi.
Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə həyata keçirilən layihələr gənclərin inkişafına əlavə stimul verir. Fond elm, təhsil, mədəniyyət, səhiyyə, idman, ekoloji sahələrdə proqram və layihələr həyata keçirir, gənclərin yaradıcı potensialının, bilik və bacarıqlarının aşkara çıxarılmasına yardım edir. Xarici ölkələrin tanınmış elmi-tədqiqat mərkəzləri ilə əməkdaşlıq çərçivəsində alimlərin mübadiləsini təşkil edir.
Dördüncü Sənaye İnqilabı dövründə Azərbaycan gəncliyi dünyada gedən proseslərə sürətlə inteqrasiya edir. Gənclərin innovativ düşüncə tərzi və müasir texnologiyalara yiyələnmək bacarığı ölkənin gələcək inkişafı üçün möhkəm zəmin yaradır. “Yüksəliş” müsabiqəsi kimi təşəbbüslər idarəetmə sahəsində gənc kadrların hazırlanmasına xidmət edir.
Bu gün Azərbaycan gəncliyi azad, sabit və özünə güvənən bir ölkədə yaşayır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, “gənclər öz gələcək həyatını düzgün müəyyən etmək və dövlətə maksimum xeyir vermək üçün fəal olmalıdırlar”. Gənclərin potensialının reallaşdırılması, onların vətənpərvər, savadlı kadr kimi yetişməsi və gənc ailələrin sosial təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən işlər dövlətin uzaqgörən siyasətinin göstəricisidir.
Mollayeva Çiçək Natiq qızı, Vilnius Üniversitetinin magistri
Müzakirə qapadılmışdır.