Cəbrayıl şəhərinin azad olunması Azərbaycanın tarixi qələbəsinin simvolu kimi yaddaşlara həkk olunmuş mühüm hadisədir. Hər il 4 oktyabr tarixi “Cəbrayıl Şəhəri Günü” olaraq qeyd olunur. Cəbrayılın azad olunması İkinci Qarabağ müharibəsində qazanılan qələbənin önəmli bir mərhələsi olmuş, müharibənin taleyini və Azərbaycanın mövqeyini möhkəmləndirən vacib bir əməliyyat kimi yadda qalmışdır. Prezident İlham Əliyevin 4 oktyabr 2024-cü il tarixində Cəbrayılda etdiyi çıxış, bu şəhərin azad edilməsinin əhəmiyyətini, Azərbaycan xalqının və Silahlı Qüvvələrinin göstərdiyi qəhrəmanlığı, vətənpərvərliyi, eləcə də gələcəkdə bu ərazilərdə aparılan bərpa işlərinin miqyasını və məqsədlərini əks etdirmişdir.
Cəbrayıl şəhərinin azad edilməsi Azərbaycanın hərbi qələbələr silsiləsində birinci böyük şəhər olaraq xüsusi yer tutur. Müharibə dövründə artıq 20-dən çox kənd işğaldan azad olunmuşdu, lakin Cəbrayılın geri alınması həm mənəvi, həm də hərbi baxımdan xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. Şəhərin azad olunması zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri yüksək peşəkarlıq və qəhrəmanlıq nümayiş etdirmiş, düşmənin güclü istehkam mövqelərini yararaq şəhəri geri ala bilmişdir. Bu hadisə təkcə Cəbrayılın deyil, eyni zamanda bütün Qarabağ torpaqlarının azad edilməsi prosesində bir dönüm nöqtəsi olmuşdur.
Prezident İlham Əliyevin çıxışında vurğulandığı kimi, Cəbrayılın azad edilməsi müharibənin sonrakı gedişatına müsbət təsir göstərmiş, xalqın və Ordunun ruhunu daha da yüksəltmişdir. Hərbi əməliyyatlar ardıcıl olaraq Hadrut, Füzuli, Zəngilan, Qubadlı və nəhayət, Şuşanın azad edilməsi ilə davam etmişdir. Bu qələbələr Ermənistanın kapitulyasiya aktına imza atmağa məcbur olmasına və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etməsinə gətirib çıxarmışdır.
Cəbrayıl şəhərinin və ümumiyyətlə, işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və yenidən qurulması prosesində böyük irəliləyişlər əldə olunmuşdur. Prezident İlham Əliyev bu ərazilərdə görülən işlərin miqyasına görə dünya miqyasında unikal olduğunu vurğulamışdır. Müharibədən və işğaldan əziyyət çəkən heç bir ölkə bu sürətlə və keyfiyyətdə bərpa işlərini həyata keçirməmişdir. İnfrastruktur layihələri dərhal başlamış, yollar yenidən qurulmuş, yeni magistral yollar çəkilmişdir. Prezidentin tapşırıqlarına uyğun olaraq, Cəbrayılda və digər azad edilmiş ərazilərdə minalardan təmizləmə işləri prioritet kimi icra olunmuşdur.
Şəhərin ilk yeni yaşayış məhəlləsi də artıq istifadəyə verilmişdir. 33 binadan ibarət olan bu məhəllədə 712 mənzil inşa edilmiş, mənzillərin bir hissəsi artıq istifadəyə verilmişdir. Cəbrayılın bərpası Azərbaycanın güclü iradəsinin və xalqına verdiyi əhəmiyyətin bir təzahürü kimi görülə bilər. Prezidentin çıxışında vurğuladığı kimi, azad olunmuş torpaqlara qayıdan əsl sahiblər bu əraziləri yenidən dirçəldir və tarixi ədaləti bərpa edir.
Prezident İlham Əliyevin çıxışında Qərb dövlətlərinin Azərbaycana qarşı sərgilədiyi ikili standartlar da xüsusi vurğulanmışdır. O qeyd etmişdir ki, Ermənistanın 30 illik işğalı və beynəlxalq hüququn pozulması faktına baxmayaraq heç bir sanksiya tətbiq edilməmişdir. Ermənistanın törətdiyi etnik təmizləmə və Xocalı soyqırımına dair dünya ictimaiyyəti susmuş, Azərbaycanın haqq səsini ucaltmasına isə Qərb dövlətləri mənfi reaksiya göstərmişdir.
Ermənistanı himayə edən Qərb ölkələri, xüsusən də Fransa, Azərbaycanın torpaqlarını geri almaq cəhdlərinə qarşı çıxmış və işğalın əbədi olmasına çalışmışdır. Lakin Azərbaycan bu təzyiqlərə baxmayaraq, öz torpaqlarını azad etmişdir. Prezident İlham Əliyev bu çıxışında Azərbaycanın gələcəkdə də öz gücünə arxalanacağını və heç bir xarici təzyiqə boyun əyməyəcəyini bəyan etmişdir.
Prezident İlham Əliyevin çıxışında həmçinin Böyük Qayıdış Proqramı və azad edilmiş ərazilərdə Azərbaycan vətəndaşlarının geri qayıdışı xüsusi qeyd edilmişdir. Artıq Azərbaycan bayrağı azad edilmiş bütün şəhərlərdə, o cümlədən Xankəndi və Xocalıda dalğalanır. 100-ə yaxın kəndin bərpası davam edir və keçmiş köçkünlərin doğma torpaqlarına qayıtması təmin olunur. Prezident qeyd etmişdir ki, 2020-ci ilə qədər 300 minə yaxın keçmiş köçkün normal şəraitlə təmin edilmişdir və bu proses davam edəcəkdir.
Cəbrayıl şəhərinin azad edilməsi və Azərbaycanın İkinci Qarabağ müharibəsində əldə etdiyi qələbə, həm hərbi, həm də mənəvi bir zəfərdir. Prezident İlham Əliyevin 4 oktyabr 2024-cü il tarixində Cəbrayılda etdiyi çıxış Azərbaycanın bu qələbəni qeyd etməsinin və azad olunmuş torpaqların gələcək inkişafına dair planların bir manifesti kimi qiymətləndirilə bilər. Cəbrayılın azad edilməsi, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi və Böyük Qayıdış Proqramı çərçivəsində ölkənin milli birliyinin və iqtisadi inkişafının təməlini təşkil edir. Azərbaycanın bu ərazilərdə apardığı bərpa və quruculuq işləri bir daha göstərir ki, ölkə öz gücünə arxalanaraq, gələcək nəsillərə sülh və rifah dolu bir vətən miras qoyacaqdır.
Namiq Əliyev,
Sumqayıt şəhərinin Tarixi Muzeyinin direktor vəzifəsini müvəqqəti icra edən
Müzakirə qapadılmışdır.