Qlobal problemlərin, xüsusilə də iqlim dəyişikliyinin insan və təbiət üzərində yaratdığı təhdidlərin artması bəşəriyyətin gələcəyi üçün ciddi bir təhlükəyə çevrilib. İqlim dəyişikliyi planetimizdə canlı aləmi təhdid edən əsas problemlərdən biridir. Bu təhlükənin aradan qaldırılması üçün dünya miqyasında birgə əməkdaşlıq və təcili tədbirlər tələb olunur. Bu baxımdan BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı (COP) qlobal ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsində böyük önəmə malikdir.
COP-un 29-cu sessiyasının 2024-cü ilin noyabrında Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçirilməsi ölkəmiz üçün əlamətdar hadisə olmaqla yanaşı, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə Azərbaycanın töhfələrinin beynəlxalq səviyyədə təqdir olunduğunu göstərir. Prezident İlham Əliyevin fərmanı ilə 2024-cü il “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilib və bu çərçivədə də ölkəmizdə genişmiqyaslı ekoloji layihələr həyata keçirilir.
Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunu və ekoloji məsələlərdə qlobal miqyasda liderliyini göstərən əlamətdar bir hadisədir. Bu konfransın Bakıda keçirilməsi Azərbaycanın beynəlxalq səhnədə artan nüfuzunu və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı mübarizədə öhdəliyini nümayiş etdirir. Bu konfrans çərçivəsində Azərbaycanın yaşıl enerji sahəsində reallaşdırdığı layihələr, ekoloji təşəbbüsləri və bərpa olunan enerji mənbələrinə yönələn ciddi investisiyaları diqqət mərkəzində olacaq, bu da ölkəmizin ekoloji diplomatiyaya töhfəsini daha aydın şəkildə nümayiş etdirəcəkdir.
Ölkəmiz son illərdə həm regional, həm də beynəlxalq səviyyədə ətraf mühitin qorunması istiqamətində bir sıra layihələr həyata keçirmişdir. Azərbaycan iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə qlobal səyləri dəstəkləyərək ekoloji tarazlığı təmin etmək məqsədilə dayanıqlı inkişaf siyasəti yürüdür. Əsas məqsəd iqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərini azaltmaq və qlobal “yaşıl keçid” hədəflərinə töhfə verməkdir. Bu istiqamətdə Azərbaycanda həm infrastruktur, həm də iqtisadi siyasətlər bərpa olunan enerji mənbələrinə əsaslanaraq inkişaf etdirilir. Xüsusilə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur ərazilərinin işğaldan azad edilməsindən sonra həmin ərazilərin “yaşıl enerji zonaları” elan olunması Azərbaycanın ətraf mühitə verdiyi önəmin göstəricisidir. Bu addım həm də Azərbaycanın təbiətə qayğı göstərən inkişaf modelinin təzahürüdür ki, bu model ölkəmizin beynəlxalq ekoloji səylərə töhfəsini artırır.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələrində “ağıllı şəhər” və “ağıllı kənd” layihələri çərçivəsində müasir texnologiyaların tətbiqi, təbii resursların səmərəli istifadəsi və ekoloji təmiz infrastrukturların yaradılması həyata keçirilir. Bu, Azərbaycanın öz enerji resurslarından gələn gəlirləri “yaşıl enerji”yə yönəldərək dayanıqlı inkişaf siyasətini həyata keçirmək istəyi və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal səyləri dəstəklədiyini göstərir.
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ölkəmizdə iqlim dəyişikliyinə qarşı aktiv addımlar atılır. Azərbaycanın hədəfi istilik effekti yaradan qazların emissiyasını 2030-cu ilə qədər 35%, 2050-ci ilə qədər isə 40% azaltmaqdır. Bu çərçivədə Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda yenilənə bilən enerji mənbələrindən istifadə edilərək hidroelektrik və günəş enerjisi layihələri həyata keçirilir. 2021-2023-cü illərdə azad edilmiş ərazilərdə 170 meqavat gücündə hidroelektrik stansiyalar qurulmuş, 2024-cü ilin sonuna bu rəqəmin 270 meqavata çatdırılması nəzərdə tutulur. Gələcək illərdə bu gücün daha da artırılması planlaşdırılır.
2024-cü il ölkəmizdə “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilməsi Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal və regional əhəmiyyətli rolunu daha da artırır. Bu il çərçivəsində külək və günəş enerjisi layihələrinin həyata keçirilməsi ölkəmizin enerji sektorunda yenilənə bilən mənbələrə keçidini sürətləndirir və karbon emissiyalarını azaltmaqla dayanıqlı inkişaf hədəflərinə doğru əhəmiyyətli addımlar atılmasına imkan yaradır.
Bu çərçivədə Azərbaycanın hər bir bölgəsində müxtəlif ekoloji layihələr həyata keçirilir. Kənd və şəhərlərdə yaşıllıqların artırılması, meşələrin bərpası, su resurslarının səmərəli istifadəsi və tullantıların düzgün idarə edilməsi sahələrində geniş tədbirlər görülməkdədir. Bu işlər Azərbaycanın təbii sərvətlərinin qorunması və gələcək nəsillər üçün daha təmiz və sağlam mühitin təmin edilməsi istiqamətində əhəmiyyətli addımlardır.
Bu gün cəmiyyətin bütün təbəqələri “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində öz töhfəsini verməkdədir. Həm hökumət, həm də biznes sektorları ekoloji layihələri dəstəkləyir, fərdi şəxslər isə yaşıl enerji və təkrar istifadə vərdişlərini həyatlarının bir parçasına çevirməkdədirlər. Həmrəylik ruhu ilə reallaşdırılan bu təşəbbüslər ölkəmizi iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə daha güclü bir mövqeyə gətirir. Hər kəsin verdiyi töhfə Azərbaycanı daha dayanıqlı və yaşıl bir gələcəyə doğru aparır.
Sumqayıt şəhərində də “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində geniş ekoloji tədbirlər həyata keçirilir. Şəhər infrastrukturu enerji səmərəliliyini artırmaq məqsədilə modernləşdirilir, ictimai nəqliyyat vasitələri daha ekoloji təmiz texnologiyalarla təchiz edilir. Bu tədbirlər Sumqayıtın sənaye şəhəri olmasına baxmayaraq, onun yaşıl və davamlı inkişaf yolunda ciddi addımlar atdığını göstərir.
Sağlamlıq İmkanları Məhdud Uşaqlar üçün Xüsusi Məktəb də “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” təşəbbüslərinə qoşularaq öz töhfəsini verir. Məktəb ərazisində xüsusi olaraq yaradılmış yaşıllıq sahələri ilə yanaşı, uşaqların ekoloji şüurunu artırmaq üçün müxtəlif maarifləndirici tədbirlər keçirilir. Şagirdlərə təbiəti qorumağın və təkrar istifadə vərdişlərinin əhəmiyyəti aşılanır, onlar təbiətə qayğı göstərməyin vacibliyini kiçik yaşlarından öyrənirlər. Bu təşəbbüs sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların da yaşıl gələcək naminə birgə fəaliyyətə qatılmalarını və təbiətə töhfə vermə yollarını əyani şəkildə görmələrini təmin edir.
Beləliklə, Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi və “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər ölkəmizin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə verdiyi əhəmiyyətin və beynəlxalq əməkdaşlıq ruhunun göstəricisidir. Azərbaycanın yaşıl enerji sahəsindəki hədəfləri, bu istiqamətdəki fəal rolu, ekoloji problemlərin həllində milli və beynəlxalq səviyyədə töhfə vermək istəyimizi əks etdirir. Bu tədbirlər həmçinin ölkəmizin daha yaşıl və dayanıqlı gələcək qurmaq yolundakı iradəsini göstərir.
Arzu Alızadə, Sağlamlıq İmkanları Məhdud Uşaqlar üçün Xüsusi Məktəbin direktoru
Müzakirə qapadılmışdır.