Nə üçün SSRİ şəhərlərində yalnız 5 və 9 mərtəbəli yaşayış binaları tikilirdi?

1757

SSRİ-də “iqtisadiyyat qənaətcil olmalıdır” şüarı ilə çozmənzilli yaşayış binalarının tikintisi xərclərini minimuma endirməyə çalışırdılar. Tipik evlərin ilk layihələri 1940-cı illərdə ortaya çıxdı, lakin  Xruşşov evlərinin kütləvi tikintisi yalnız 1950-ci illərin sonlarında başladı. 

Sağlam insan üçün 5-ci mərtəbəyə qalxmağın heç bir problem yaratmayacağını və hətta sağlamlıq üçün faydalı olacağını düşünən sovet həkimlərinin tövsiyələri əsasında mərtəbələrin sayını seçərkən standartlar qəbul edildi. Mərtəbələrin maksimum sayı lifti olmayan yaşayış binalarında beş ola biləcəi müəyyənləşdi.

Lift o zamanlar çox bahalı idi, onu quraşdırmaq, sonra isə vaxtaşırı qulluq etmək çox vaxt aparırdı. Ona görə də, aşağı qiymətə və tikintini sürətləndirmək üçün lift və zibil qutusu olmayan standart beş mərtəbəli Xruşşov binalarını tikməyə başladılar.

Təbii ki, bəzən daha az mərtəbəli evlərə də rast gəlmək olar. Amma tikinti dəyərinə görə beşmərtəbəli binalar 3-4 mərtəbədən daha rasional idi, ona görə də 5 mərtəbəyə üstünlük verilirdi. Yanğın təhlükəsizliyi məsələləri də seçimə təsir etdi, çünki o dövrün yanğınsöndürən maşınlarının pilləkənləri yalnız 5-ci mərtəbəyə çata bilirdi.

70-ci illərin əvvəllərində SSRİ-nin böyük şəhərlərinin əhalisinin artması ilə əlaqədar olaraq,   daha çox mərtəbəli standart evləri tikmək zərurəti yarandı. Lakin burada da o illərin yanğınsöndürənlər maksimum 27-30 metrə qədər qalxa bildiyindən inşaatçılar yanğın təhlükəsizliyi tələbləri ilə qarşılaşırdılar. Orta mərtəbə hündürlüyünə əsasən, maksimum 9 mərtəbə seçimi oldu.

Bu tipik evlərdən birincisi Moskvada məşhur olan II-18/9 seriyalı blok qüllələr idi (seriyanın ilk evlərində cəmi 8 mərtəbə var idi, lakin sonra daha 1 mərtəbə əlavə etmək qərarına gəldilər). 50-60-cı illərin daha elit kərpic stalinkaları adətən 8 mərtəbəli dizaynda tikilirdi, çünki onlarda tavanların hündürlüyü daha yüksək idi.

Daha yüksək binalar, tüstüsüz pilləkənlər və məcburi havalandırma və tüstü çıxarma sistemləri olan avadanlıqlar, daha geniş ümumi dəhlizlər tələb olunurdu ki, bu da o zaman xeyli çətinliklər və əlavə pul tələb edirdi. Bundan əlavə, mərtəbəsi 9 çox olan binalar biri yük lifti olmaqla 2 liftlə təchiz edilməli idi.

Bütün bunlar 10 mərtəbəli binanın tikintisini qeyri-mümkün etdi, buna görə də kütləvi yaşayış seqmentində onlar daha davamlı panellər və blokların istehsalı üçün təkmilləşdirilmiş texnologiyalar ortaya çıxdıqdan sonra tam olaraq 12-14 mərtəbəli binalar tikməyə başladılar. 

9 mərtəbə məhdudiyyəti zəlzələyə meyilli ərazilərdə də tətbiq edilirdi. Həmçinin 9 mərtəbədən yuxarı evlərdə təzyiq fərqi səbəbindən qazın verilişində problemlər yaradırdı. Bundan əlavə, eyni sayda mərtəbəli evlərin tikintisi tikinti kranını qonşu tikinti sahəsinə fərq qoymadan köçürməyə imkan verdi, bu da tikinti vaxtına qənaət etdi.

Bir çox vətəndaşın lazımsız əşyalar üçün anbar kimi istifadə etdiyi evlərdəki lojiklər və eyvanlar əslində həm də yanğınsöndürmə funksiyasını yerinə yetirir və əvvəllər yuxarı mərtəbələrdə lyuklar və pilləkənlərlə təchiz olunub. Ekstremal vəziyyətdə, qonşu girişdən mənzilə girmək üçün onlardan istifadə etmək mümkün idi.

Beləliklə, SSRİ-də müəyyən sayda mərtəbəli evlərin tikintisi çox vaxt pulsuz mənzillərin kvadrat metrinin dəyərinin azalması ilə əlaqədar idi, çünki Sovet dövləti kommunizmə gedən yolda öz vətəndaşlarını yaşayış sahəsi ilə təmin etməli idi. 

www.sumqayitxeber.com

Kateqoriyalar:
Etiketlər:
Şərhlər

Bir cavab yazın

Facebook Şərhlər
Bənzər Xəbərlər